Trong kinh Pháp Hoa phẩm Phổ – Môn có câu: “Cần thích hợp một Phật thân để tế độ, Bồ Tát Quán Thế Âm liền hiện Phật thân để nói Pháp và tế độ”. Thế thì, đức Quán thế Âm là Bồ tát, Ngài làm sao có thể hiện được Phật thân?
Theo lịch sử tôn giáo và các tài liệu truyền thống Việt Nam thì đức Quán Thế Âm bồ tát đã từng hóa hiện vào các thế gia và cả bần gia để ứng cơ hóa độ chúng sanh. Người mượn sự tướng của thế đạo để dẫn dắt nhân gian hướng thượng quay về chánh đạo, trong đó sự hiện người nữ nhằm để chuyển hóa tâm xấu ác và cải thiện những xa hoa trụy lạc, đó là mục tiêu tùy duyên hóa độ của Quán Thế Âm bồ tát.
Quan Thế Âm ban đầu là một vị Phật giới tính nam trong Phật giáo Ấn Độ. Nhưng khi du nhập vào Đông Nam Á, Việt Nam thì vị Phật này – một cách tự nhiên được biến đổi sang hình tướng nữ và trở thành Phật Bà Quan Âm hay Quan Thế Âm Bồ Tát. Điều này liên quan đến tín ngưỡng của cư dân Bách Việt và cư dân Đông Nam Á rất gần gũi với tín ngưỡng của người Việt cổ, trong đó có sự tôn thờ Người Mẹ xứ sở – một biểu hiện của “Nguyên lý Mẹ” trong văn hóa bản địa.
Các pho tượng Phật trong chùa Việt đều có gương mặt đầy đặn, đôn hậu, thiên về tính nữ cũng là một biểu hiện của khuynh hướng “ Nữ tính hóa” rất Việt Nam này. Bồ Tát Quan Thế Âm được người Việt gọi giản dị là “Phật Bà”, hiện thân của Đức Từ Bi, cứu khổ, cứu nạn, mà người phụ nữ là người đau khổ nhất, cần cứu vớt nhất. “Phật Bà” cũng là hiện thân của một người Mẹ hiền, của tình mẫu tử thiêng liêng không một tình yêu thương nào sánh nổi.
Và cũng từ đó mà tượng, ảnh của Ngài trở nên nữ mạo trong một số quốc gia Á Châu. Điều căn bản là chúng ta phải biết rằng, đó là hình ảnh thị hiện, không nên chấp là Phật Thân của Ngài.
